Bütçe Senin İstanbul…
Vatandaşların önerilerini “Bütçe Senin, Karar Senin. İstanbul için Birlikte Karar Verelim” sloganıyla başlatılan projeyle; yerel demokrasinin güçlendirmesi ve İstanbulluların şehir hakkında daha çok söz sahibi olması hedeflendi.  İBB’nin (İstanbul Büyükşehir Belediyesi) karar verme süreçlerine ilk kez İstanbulluları dâhil ettiği “Katılımcı Bütçe” modeli, adım adım gerçekleşiyor. İstanbullular Belediyenin yapmasını istediği projeleri sunabilecek veya sunulan projelere oy vererek hangi projenin yapılması ile ilgili katılım sağlayabilecekler. 5 aşamalı olan bu “Katılımcı Bütçe” adlı modelinin  ne olduğunu, 5 aşamayı ve oylamaya nasıl katılacağınızı izah edelim. Yazımızın sonunda projeleri ve oy verme sayfasının linkini görebilirsiniz.

Şu an ilk etabın ardından  191 proje için oyların kullanılacağı ikinci aşamaya geçildi.

Bütçe Senin İstanbul

İstanbul Büyükşehir Belediyesi atılım yıllarında yeni belediyecilik anlayışı çerçevesinde bütçe harcamaları konusunda kamu yararı önceliğiyle hareket ediyor ve halkın yararına olacak projelerin devreye alınmasını ve harcamaların yapılmasını öngörüyor. Bu doğrultuda, belediye hizmetlerine yönelik kararların alınmasında İstanbulluların mevcut süreçlere dâhil edilmesi ve yurttaş katılımını mümkün kılacak yeni mekanizmaların oluşturulması amacıyla İBB, 2021 yılının Haziran ayı itibarıyla Katılımcı Bütçe Modeli’ni hayata geçirdi.

Katılımcı Bütçe Modeli Nedir?

Katılımcı bütçe modeli; halkın yerel ölçekte doğrudan bütçe harcamaları ve öncelikleri ile ilgili kararlara aktif katılımı anlamına geliyor. Şeffaflık, hesap verilebilirlik ve kaynakların adil bir şekilde tahsis edilmesi gibi hususlar çerçevesinde şekillenen yeni bir yönetim anlayışını destekleyen katılımcı bütçe modeli; kentlilerin ihtiyaç bildirme, fikir önerme ya da oy verme gibi çeşitli biçimlerle bütçenin tamamı ya da bir kısmının nasıl harcanacağına dair kararlara katıldığı bir süreci tarif ediyor. Katılımcı bütçe modelinin temel amacı, vatandaşların aktif katılımını esas alarak, birbirinden farklı proje modellerinin ve uygulama biçimlerinin demokrasi pratiği içerisinde değerlendirilmesine imkân sağlamak.

Dolayısıyla bu model kentlilerin kamu kaynaklarının ne şekilde kullanıldığını izleme, sosyal politikalar arasında tercihte bulunma ve kamusal kaynakları önceliklerine göre sınıflandırma fırsatını elde etmelerini sağlayacak. Aynı zamanda yukarıdan aşağıya doğru bütçeleme yapılması yönündeki genel eğilimin aksine; şeffaflığı, hesap verilebilirliği arttırma ve sosyal adaletin sağlanması adına da önemli bir adım olacak.

Dünyada ve Türkiye’de Katılımcı Bütçe Deneyimleri Örnekleri

Dünyada katılımcı bütçe uygulamalarına Brezilya’nın Porto Alegre kentindeki deneyim öncülük etti. 2000’li yılların başından itibaren hızla Latin Amerika, Avrupa ve Afrika şehirlerine yayıldı. Bu dönemde, demokratik, şeffaf ve katılımcı yönetim ilkelerini hayata geçirilmesinde Katılımcı Bütçenin son derece etkili olduğu görüldü.

Son on yıldır, Katılımcı bütçe uygulamaları çok geniş bir coğrafyadaki yeni yorumlarla çeşitlendi. Yönetim sistemleri birbirinden farklılık taşısa bile, Kuzey Amerika, Rusya, Çin ve Pasifik ülkelerinde merkezi hükümetlerce yasal çerçeveleri oluşturulan uygulamalar kalıcı bir hal aldı.

Günümüzde katılımcı bütçe uygulamaları Birleşmiş Milletler ’in öncülük ettiği “Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine” ulaşmak için bir toplumsal kaynak olarak kabul görüp evrensel bir nitelik kazandı.

Türkiye’de ise katılımcı bütçe; Ankara, Eskişehir, Fatsa, Nilüfer, Çanakkale, Batman, Diyarbakır ve Şişli’de toplumcu belediye anlayışı içinde kendine yer buldu.

Dünya’daki deneyimlere hızla ayak uydurmak ve evrensel nitelikte uygulamalara kavuşmak için ilçe belediyelerinin yanı sıra büyükşehir belediyelerinin rolü, atacağı cesur adımlar son derece belirleyici olacak.

OYLAMA 24 TEMMUZDA BİTECEK

12 yaşından büyük ve İstanbul’da ikamet eden tüm vatandaşlar, 11-24 Temmuz  tarihleri arasında İBB sorumluluk alanına giren tüm konulardaki fikir ve proje tekliflerini https://butcesenin.istanbul/ adresi üzerinden belirtti. Ardından yapılan değerlendirmeler neticesinde, İBB 2020-2024 Stratejik Planı ve mevzuata uygun, teknik açıdan yapılabilir projeler belirlendi.

İstanbul’un bütçesinin nasıl kullanılması gerektiği konusunda tercihini yapmak isteyen İstanbullular, https://butcesenin.istanbul adresinde ön plana çıkan projeleri inceleyerek, oylamaya başladı. 24 Temmuz 2022 tarihine kadar çevre, kültür, sağlık, sosyal, ulaşım, afet ve şehircilik temalarında, toplam 191 proje, oylanmayı bekliyor.

İBB Katılımcı Bütçe Modeli beş aşamadan oluşuyor:

1. Fikir, Öneri ve Proje Başvurularının Alınması: 12 yaş ve üstü tüm İstanbullular bireysel ya da örgütlü olarak (STK’lar, meslek odaları, tüzel kişiliği olmayan inisiyatif, platformlar, İstanbul’daki kent konseylerinin meclis ve çalışma grupları) ilgilendikleri temalarda, İstanbul’da gördükleri bir soruna veya doğan ihtiyaca çözüm getiren fikir ve projelerini iletecekler. Proje teklifleri ve fikirler dijital platformlar, ilçe kent konseyleri, muhtarlar buluşması ve İstanbul Kent Konseyi çalışma grupları aracılığıyla toplanacak.
   Proje başvuruları 30 Mayıs–26 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilecek.

Bu aşama bitti. Projeler belirlendi.

2. Ön Değerlendirme ve Teknik Değerlendirme: Projeler ikametgâhı İstanbul olan kişi veya gruplarca sunulmuş olması, mevzuata göre İBB görev ve sorumluluk alanında olması, belediye politikaları, amaç ve hedefleri ile uyumlu olması gibi kapsam ve ön değerlendirme kriterlerine uygunluk açısından gözden geçirilecek, teknik değerlendirme kriterleri çerçevesinde ilgili birim yöneticileri, İstanbul Planlama Ajansı ve İstanbul Kent Konseyi’nin katılımı ile projelerin mali kaynak ihtiyacı tespit edilerek bütçe değeri belirlenecek.

Ön değerlendirme kriterleri;

• İkametgâhı İstanbul olan kişi veya STK’lar tarafından sunulmuş olması,
• İBB görev ve sorumluluk alanında olması,
• İBB Stratejik Planı amaç ve hedefleri ile uyumlu olması,
• SMART hedeflere uygun olması (belirli, ölçülebilir, uygulanabilir, ilgili ve gerçekçi, belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilebilecek)

Teknik değerlendirme kriterleri;

• Teknik ve yasal yapılabilirlik
• Uygulama süresi
• Uygulama bütçesi

Bu aşama; 27 Haziran–10 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Bu aşamada bitti.

3. Projelerin Oylamaya Sunulması: Ön ve teknik değerlendirmeleri geçen projelerin İstanbullular tarafından oylanması için “proje sepeti” sistemi devreye alınacak. Belirlenen üst sınıra göre önceliklendirilen projeler yine İstanbullular tarafından proje vitrinden seçilecek ve kişiler kendi proje sepetini oluşturarak oylamaya katılabilecek.

Bu aşama; 11-24 Temmuz tarihleri arasında oylamaya sunulacak. ŞİMDİ SÖZ OYLAMA YAPACAK OLAN SİZDE…

Şu anda bu aşamadayız. Projeniz var ve proje verme aşamasını kaçırdı iseniz üzülmeyiniz. Mevcut projeleri inceleyip oy kullanabilir ve önümüzdeki yılda tekrar proje istendiğinde başvurabilirsiniz. Belki de şu an oylanan 191 proje içinde sizin de düşündüğünüz ve kabul edilen bir proje vardır.

4. Oylama Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Oylamada ilk sırada yer alan projeler belirlenen bütçe sınırı içerisinde kalacak şekilde değerlendirilerek ilan edilecek. Kazanan projeler 29 Temmuz’da ilan edilecek.

5. Bütçe, Uygulama ve İzleme Çalışmalarının Yapılması: Oylama sonuçları neticesinde seçilen projelerin ilgili birimlerin bütçesine dâhil edilmesi ve projelerin gerçekleştirilmesi sürecinde kamuoyu ile paylaşılacak. Öneriler 1 Ocak 2022’den itibaren uygulamaya alınacak. Süreç ile ilgili tüm gelişmelere ilişkin detaylı bilgilendirmeler İstanbul Kent Konseyi tarafından düzenli olarak yapılacak.

PROJELERE NASIL OY VERİLECEK?

Katılımcı projesi kapsamında projelere oy vermek için Bütçe senin karar senin bağlantısına tıklayarak giriş yapılması gerekmektedir.

Giriş yapmak için buradan üye olmalı yani kayıt yaptırmalısınız.

Bu linke tıklayınız: https://butcesenin.istanbul/login

Linke tıklayınca aşağıdaki resimde gördüğünüz gibi sayfa açılacak. Okla gösterilen “Kayıt Ol” butonuna tıklayınız.

Kayıt Ol butonuna  tıklayınca aşağıda resimde görülen kayıt sayfası açılacak. Burada yer alan kutucukları eksiksiz doldurup kayıt olunuz.

Sonra hesabınıza giriş yaparak projelere oy verebilirsiniz.

Kayıt olan herkese 1000 ALTIN değerinde SANAL BÜTÇE VERİLİYOR. Siz projeyi oy verince bütçenizden o projeye destek veriyorsunuz. Birden fazla projeye oy verebilirsiniz. Seçtiğiniz projeleri sepetinize giderek onayladıktan sonra altınlarınızı harcıyor, böylelikle projelerin ücretlerini görerek bütçenizi harcamış ve oy vermiş oluyorsunuz.

Şu anki tüm projeleri görmek için aşağıdaki linke tıklayınız

PROJELER/TEMALAR

https://butcesenin.istanbul/oylama-sonuclari