Kapalıçarşı, İstanbul’un tarihi yarımadadaki Eminönü semtinde bulunan ünlü bir çarşıdır.
Türkçe’de “Kapalı Çarşı” olarak adlandırılan yerin resmi adı “İstanbul Bedesteni”dir. Kapalıçarşı, dünyanın en eski kapalı çarşılarından biri olarak bilinir ve tarihi 15. yüzyıla kadar uzanır.
Tarihi: Kapalıçarşı, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun hükümdarı II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) tarafından inşa edilmiştir. Daha sonra genişletilmiş ve geliştirilmiştir.
Yapı ve Tasarım: Kapalıçarşı, dar sokaklardan oluşan bir labirent benzeri yapıya sahiptir. 64 ana sokağı ve binlerce dükkânı bulunur. Çarşı içindeki binalar genellikle iki katlıdır ve geleneksel Osmanlı mimarisini yansıtır. Kapalıçarşı, İstanbul’da bulunan ve çok sayıda kısmı olan büyük bir çarşı kompleksidir. Çarşı içindeki ana sokaklara “Kasırlar” denir. Her bir kasır, farklı ürünlerin satıldığı dükkanlara ev sahipliği yapar. İşte Kapalıçarşı’nın bazı önemli kasırları ve isimleri:
Kalpakçılar Kasrı: Şapka ve aksesuar satıcılarının bulunduğu kasırdır. Şapka, bere, şal gibi başlık ve baş aksesuarları bu kasırda bulabilirsiniz.
Sahaflar Kasrı: Eski kitaplar, el yazmaları, haritalar ve antika materyallerin satıldığı kasırdır. Kitapseverler ve koleksiyoncular için önemli bir duraktır.
İç Bedesten: Mücevher, gümüş, pırlanta ve değerli taşların satıldığı kasırdır. Takı alışverişi yapmak isteyenler için önemli bir noktadır.
Kuyumcular Kasrı: Altın, gümüş ve diğer değerli metallerin işlendiği ve satıldığı kasırdır. Geleneksel Türk takıları ve modern mücevherler burada bulunabilir.
Kürkçüler Kasrı: Kürk ve deri ürünleri satıcılarının bulunduğu kasırdır. Palto, ceket, şapka gibi kürk ve deri ürünleri bu kasırda mevcuttur.
İplikçiler Kasrı: İplik, dantel, kurdele ve tekstil malzemeleri satıcılarının bulunduğu kasırdır. El sanatlarıyla uğraşanlar ve dikiş malzemeleri arayanlar için idealdir.
Bu sadece birkaç örnek olup, Kapalıçarşı içinde daha birçok kasır ve dükkanlar bulunmaktadır. Her bir kasır, kendine özgü bir tema veya ürün grubu ile ziyaretçilere benzersiz bir alışveriş deneyimi sunar. Kapalıçarşı’nın tüm kasırları gezilerek çeşitli ürünler keşfedilebilir.
Çeşitlilik: Kapalıçarşı, çeşitli dükkânlarıyla ünlüdür. Burada takı, halı, tekstil ürünleri, deri ürünler, gümüş eşyalar, el sanatları, baharatlar, antikalar ve daha birçok şey bulabilirsiniz. Aynı zamanda kuyumcular, kumaş satıcıları, deri atölyeleri, çay evleri ve restoranlar gibi işletmeler de çarşı içinde yer alır. Kapalıçarşı, binlerce dükkânın bulunduğu geniş bir alana sahip olduğu için kesin bir sayı vermek zor. Çünkü Kapalıçarşı’da bulunan dükkânların sayısı zaman içinde değişebilir, yeni dükkanlar açılabilir veya bazı dükkanlar kapanabilir. Ayrıca, çarşı içindeki dükkânların türleri de oldukça çeşitlidir. Takı dükkânları, halı satıcıları, deri atölyeleri, gümüşçüler, kumaş satıcıları, antikacılar, baharatçılar ve daha birçok farklı türde dükkân bulunmaktadır.
Ancak tahminen Kapalıçarşı’da binlerce dükkânın olduğu söylenebilir. Çünkü çarşı, 64 ana sokağı ve bu sokaklar boyunca birçok dükkanın yer aldığı bir labirent benzeri yapıya sahiptir. Ziyaretçiler, Kapalıçarşı’yı gezerken birçok dükkânla karşılaşır ve farklı ürünlerin satıldığı çok sayıda işletmeyi keşfeder.
Kapalıçarşı, bu geniş dükkan çeşitliliğiyle bir alışveriş cenneti olarak bilinir ve ziyaretçilere birçok seçenek sunar. İnsanlar, Kapalıçarşı’yı gezmek ve istedikleri ürünleri bulmak için saatlerce dolaşabilirler.
Turistik Yer: Kapalıçarşı, yerli ve yabancı turistler için popüler bir ziyaret noktasıdır. Birçok turist, çarşıda alışveriş yapmayı, el sanatlarını keşfetmeyi ve tarihi atmosferini deneyimlemeyi sever.
Kültürel Önem: Kapalıçarşı, Osmanlı İmparatorluğu döneminden bu yana ticaret ve ekonomik aktivitelerin merkezi olmuştur. Aynı zamanda İstanbul’un tarihi ve kültürel mirasının bir parçasıdır.
Kapalıçarşı kapı sayısı:
Kapalıçarşı’nın girişleri için birden fazla kapı bulunmaktadır. Çarşının farklı bölgelerine erişim sağlayan çeşitli giriş noktaları bulunmaktadır. Tam olarak kaç kapı olduğunu belirtmek zor olsa da, Kapalıçarşı’ya açılan bazı önemli kapılar şunlardır:
Beyazıt Kapısı: Kapalıçarşı’nın Beyazıt Meydanı’na açılan ana giriş kapısıdır. İstanbul Üniversitesi’nin yanında yer almaktadır.
Nuruosmaniye Kapısı: Nuruosmaniye Camii yakınındaki bu kapı, Kapalıçarşı’ya giriş yapmanın bir diğer yoludur.
Mercan Kapı: Sirkeci bölgesindeki Mercan Meydanı’na açılan kapıdır.
Tahtakale Kapı: Tahtakale Mahallesi’nde bulunan bu kapı, Kapalıçarşı’ya Tahtakale semtinden erişimi sağlar.
Bu kapılar, Kapalıçarşı’ya farklı noktalardan giriş yapmanızı sağlayan ana giriş noktalarıdır. Ancak Kapalıçarşı’nın içindeki dar sokaklar ve labirent benzeri yapısı, çarşı içindeki hareketliliği ve dükkanlara erişimi kolaylaştırır. Kapalıçarşı’ya girdikten sonra, çarşı içindeki dükkanlara ve bölümlere çeşitli geçitler ve sokaklar aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Yangınlar: Kapalıçarşı’nın tarihinde birkaç kez yangınlar meydana gelmiştir. Çünkü çarşı, tarihi bir yapı olduğu için ahşap malzemelerin yoğun olarak kullanıldığı dönemlerde inşa edilmiştir ve ahşap yapılar yangınlara daha duyarlıdır.
1691 Yangını: Bu yangın, Kapalıçarşı’nın en büyük yangınlarından biriydi. Çarşının büyük bir bölümü tahrip olmuş ve birçok dükkân zarar görmüştür.
1794 Yangını: Bu yangın da çarşının önemli bir kısmını etkilemiştir. Çarşıda büyük hasarlar meydana gelmiş ve birçok dükkân yanmıştır.
1808 Yangını: II. Mahmud’un tahta geçtiği yıl olan 1808’de Kapalıçarşı’da büyük bir yangın çıkmıştır. Yangın sonucunda çarşının birçok bölümü zarar görmüş ve dükkânlar kül olmuştur.
Bu yangınlar gibi olaylar nedeniyle çarşı zaman zaman onarımlar ve restorasyonlar geçirmiştir. Yangınlardan sonra yapılar yeniden inşa edilmiş ve çarşı tekrar faaliyete geçirilmiştir. Günümüzde Kapalıçarşı, tarihi dokusunu koruyan bir şekilde ziyaretçilerine hizmet vermektedir. Ayrıca, yangın önleme ve güvenlik sistemleri gibi modern önlemler de alınmıştır, böylece yangın riski minimize edilmeye çalışılmaktadır.
Restore çalışmaları: Kapalıçarşı, geçmişte birkaç kez restore edilmiştir. En son büyük bir restore çalışması 2012 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu restore çalışması, çarşının yapısal iyileştirmelerini, elektrik ve su tesisatının yenilenmesini, aydınlatmanın modernizasyonunu ve genel bir temizlik ve onarım sürecini içermiştir.
2012 restorasyonu sırasında Kapalıçarşı’nın dış cephesi, iç mekânı ve altyapısı ele alınmıştır. Restorasyon çalışmaları sırasında çarşının tarihi dokusu ve mimari özellikleri korunmuş, ancak güvenlik, konfor ve işlevsellik açısından iyileştirmeler yapılmıştır. Restorasyon sonucunda, çarşıda dolaşım kolaylaşmış, çevre düzenlemesi yapılmış ve ziyaretçilere daha iyi bir deneyim sunacak modern tesisler eklenmiştir.
Ancak Kapalıçarşı’nın tarihi ve büyüklüğü göz önüne alındığında, sürekli olarak bakım ve onarıma ihtiyaç duyan bir yapı olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle, küçük ölçekli restorasyon çalışmaları zaman zaman devam etmektedir. Ayrıca, çarşının bazı dükkân sahipleri de kendi dükkanlarının iç dekorasyonu ve restorasyonu için bireysel girişimlerde bulunmaktadır.
Kapalıçarşı’da çekilen bazı ünlü filmler: Kapalıçarşı birçok film ve dizi için çekim mekanı olarak kullanılmıştır. İstanbul’un tarihi ve etkileyici atmosferine sahip olması, Kapalıçarşı’yı film yapımcıları için çekici kılmaktadır.
James Bond: Skyfall (2012) – Ünlü James Bond serisinin bir filmi olan Skyfall, Kapalıçarşı’nın bazı sahnelerini içermektedir. Filmin önemli aksiyon sahnelerinden biri, Kapalıçarşı’nın dar sokaklarında çekilmiştir.
The International (2009) – Bu gerilim filmi, Kapalıçarşı’da bir sahneye ev sahipliği yapmaktadır. Kapalıçarşı’nın tarihi atmosferi, filmin gizemli ve entrikalı havasını vurgulamaktadır.
Hitman (2007) – Bu aksiyon filmi, Kapalıçarşı’nın bir bölümünde çekilmiştir. Kapalıçarşı’nın labirent benzeri sokakları ve çeşitli dükkanları, filmde bir takip sahnesine zemin oluşturmuştur.
Müslüm (2018) – Bu biyografik film, Türk müziği efsanesi Müslüm Gürses’in hayatını konu almaktadır. Kapalıçarşı, filmde Müslüm Gürses’in gençlik yıllarında çalıştığı ve şarkı söylediği mekanları yansıtmak için kullanılmıştır.
Bu sadece birkaç örnek olup, Kapalıçarşı’nın daha pek çok filmde kullanıldığını söyleyebiliriz. Filmler Kapalıçarşı’nın tarihi dokusunu ve karakteristik özelliklerini vurgulayarak, İstanbul’un büyüleyici atmosferini yansıtmada etkili bir mekan olarak kullanmışlardır.
Kapalıçarşı, İstanbul’da gezilecek ve deneyimlenecek önemli yerlerden biridir. Ziyaret edenlere tarihi bir atmosfer, alışveriş olanakları ve farklı kültürleri bir araya getiren bir ortam sunar.